“დედა, აბა, ვინ ვარ მე შენთვის?” – ეკითხება ნანა 75 წლის დედას და მოხუცის სახესთან საკუთარი სახე ძალიან ახლოს მიაქვს. დედა ფიქრობს. დროს წელავს. შვილის სახეს ეფერება. მისი ტუჩების გარშემო, საჩვენებელი თითებით წრეს ხაზავს.
“ჩემი და ხარ,” – ეუბნება შვილს ბოლოს და იცინის.
ნანასთვის ეს პასუხი მოულოდნელი არაა. ასეთი შეპასუხება მისთვის დედასთან ურთიერთობის ყოველდღიური პრაქტიკაა. პირველად კი 3 წლის წინ შეამჩნია დედას მეხსიერების გაუარესება.
“შევატყვე, რომ ხშირად იმეორებდა ერთსა და იმავეს, შეიძლება, 3–4–ჯერაც. მერე კვებას ვეღარ აკონტროლებდა. მაშინაც კი, როცა ნაჭამი იყო, ისევ შიოდა და ხელში სულ პური ჰქონდა. ბოლოს კვების პროცესიც აერია: ქვაბში შეიძლება ხელი ჩაეყო და საჭმელი ასე ამოეღო. კოვზით რომ უნდა ეჭამა, აღარ ახსოვდა.”
ნანამ დედა ნერვოპათოლოგს გაასინჯა. დედას ალცჰეიმერის დიაგნოზი დაუსვეს. ნანა კი გააფრთხილეს, რომ ეს განუკურნებელი დაავადებაა. შვილი კი უნდა შეეგუოს, რომ დედა ვერ ცნობს.
ალცჰეიმერის დაავადების ერთ–ერთი მთავარი სიმპტომი მეხსიერების დაკარგვაა. დაავადება, ძირითადად, 65 წლის შემდეგ ემართებათ. დაავადების მიმდინარეობის დროს, ტვინის უჯრედები კვდება. მცირედება იმ ქიმიური ნივთიერების რაოდენობაც, რომელიც ტვინის უჯრედებში ინფორმაციის გადაცემა–გაცვლას უზრუნველყოფს.
ალცჰეიმერი პროგრესირებადი დაავადებაა. დაავადების დაწყებიდან, ტვინის უჯრედები კვდომას იწყებენ. უჯრედების განადგურების პროცესი დაავადებულის სიკვდილამდე არ წყდება. შესაბამისად, რთულდება დაავადებული ადამიანის და მის გარშემომყოფთა მდგომარეობაც.
ნანა გოგიაშვილის დედა თემქის ხანდაზმულთა თავშესაფარში ცხოვრობს, სადაც თვითონ 27 წლის განმავლობაში მუშაობდა და კულტურულ ღონისძიებებს აწყობდა ხანდაზმულებისთვის. მას შემდეგ, რაც ალცჰეიმერის დაავადება შეეყარა, მისმა ერთადერთმა შვილმა – ნანამ – დედა თავშესაფარში გადმოიყვანა. შვილს სხვა გზა არ ჰქონდა: სამუშაოდ გასვლის დროს, მეხსიერებადაკარგულ დედას შინ მარტო ვერ ტოვებდა.
ახლა ნანას დედ–მამა პანსიონატის ერთ ოთახში ცხოვრობენ. ნანაც აქ მუშაობს – ჯერ პანსიონატის ბიბლიოთეკარი იყო. შემდეგ პანსიონატში ბიბლიოთეკარის შტატი გაუქმდა და მიმდინარე წლის დასაწყისიდან ნანა მოხუცების მომვლელად გააფორმეს.
ნანა ქმარს გაშორებულია. ორი ვაჟი ჰყავს და ორივეს თვითონ არჩენს. სახლიც პანსიონატთან ახლოს აქვს და ხან სახლში სძინავს და ხანაც – პანსიონატში. დედის მეხსიერების გაუარესების შემდეგ კი, ცხოვრება ერთიორად დააწვა – ღამის ცვლაში მუშაობს და თენება უწევს. დღის განმავლობაში კი დედას უნდა მოუაროს – მარტო მისი დატოვება არც ისე უსაფრთხოა – მეხსიერების პრობლემების გამო, შეიძლება დედამ გახურებულ ღუმელს ხელი ისე დაადოს, რომ ვერ მიხვდეს, რომ ცხელი წვავს.
დიაგნოზის შემდეგ, ექიმმა ნანას დედას საკმაოდ ძვირადღირებული წამალი – არისეპტი – დაუნიშნა. ერთი აბი არისეპტი 10 ლარი ღირს და დღეში ერთი ჰყოფნის. 270–ლარიანი ხელფასის მიუხედავად, ნანა მაინც ახერხებს, რომ დედას წამალი უყიდოს. ბოლო დროს, სხვა წამალიც გახდა საჭირო: დედას ძილში შფოთი შეეპარა და დაძინებამდე, ნანა ნახევარ აბ ტრუქსალს ასმევს, რომ დედამ მშვიდად იძინოს.
ნანა იხსენებს, რომ თავიდან – 3 წლის წინ – ალცჰეიმერი მსუბუქად მიმდინარეობდა.
“გვეცინებოდა, რომ რაღაცეებს იმეორებდა”, – იხსენებს ნანა. – “მერე უკვე, რო გართულდა, მივხვდი, რა ვერაგი დაავადება იყო. ახლა ჩვეულებრივად ვიღებ დედის დაბნეულობას. შეიძლება, რაღაცნაირად გავნერვიულდე, რომ ამდენ რამეს ვერ იგებს, მაგრამ არასოდეს ვუყვირივარ. პირიქით: ვეფერები და ვცდილობ, მშვიდად ვიყო.”
ნანამ შეამჩნია, რომ მეხსიერების დაკარგვის მიუხედავად, დედა ძალიან კონტაქტურია. თუ სახლიდან გავიდა, მოსულს დედა ახალ ამბებს ახვედრებს: მის არყოფნაში, ვინ დარეკა, ვინ მოვიდა სტუმრად და ასე შემდეგ. თუმცა, ამ ბოლო დროს, სტუმრად მოსული საკუთარი და ვერ იცნო.
რაც დრო გადის, ნანას დედას მეხსიერება უუარესდება. ახლა წელიწადის დროებს ვერ არჩევს, სიცივეს ვერ გრძნობს და ზამთარში შეიძლება ტანთ გაიხადოს. ამ დროს, ძალით ვერავინ ჩააცმევს: ჯიუტდება და ნანაც კი ვერაფერს ხდება. თუ ჩაცმა დააძალა, დედა ბრაზდება. თითოეული შენიშვნის მიმართ დედა ძალიან მგრძნობირეა და ბავშვივით იბუტება.
შვილის მოფერებაზე დადებითი რეაქცია აქვს – გრძნობს, რომ ნანა მისი ახლობელია.
“ბოლო პერიოდი, რომ ვუთხრა, ‘დედა, მომიტანე წყალი, ‘ ან ‘მომიტანე ჭიქა’, გავა, ეძებს, ეძებს და შეიძლება ჭიქის ნაცვლად, ქაღალდი ან გაზეთი მოიტანოს. უჭირს ჭამაც: თეფშსაც მივუტან, კოვზსაც და მაინც ხელით იღებს საჭმელს. უკვე ეს ბოლო პერიოდი საპირფარეშოსაც ვერ აგნებს”.
სიტყვებიც ავიწყდება. მეტყველებაც ერევა. ნანა ამჩნევს, რომ დედა პრობლემას გრძნობს და ნერვიულობს. ზოგჯერ შვილს მიუბრუნდება ხოლმე და ეტყვის: ‘უი, ხედავ, ვეღარც ვლაპარაკობ.’
ერთხელ საკუთარი ქმარიც ვერ იცნო და საკუთარ ოთახში ‘უცხო კაცის’ არსებობა გააპროტესტა. თუმცა, ბოლოს მასაც შეეგუა და ზოგჯერ მეუღლე მამა ჰგონია.
ნანას დაკვირვებით, ერთი თვისებაც გამოეკვეთა ბოლო დროს მის დედას: როცა ნანას მისი მოზარდი შვილები აბრაზებენ, დედა ხმას უწევს.
“ისე მიცავს, რომ ვერ წარმოიდგენ. ბავშვებს ეჩხუბება”, – მიყვება ნანა. –”მამაჩემმა რომ ხმამაღალი სიტყვა მითხრას, მასაც საყვედურობს, რას უბედავთო.
ძალიან მიდგას გვერდით მძიმე მომენტებში. მაშინ ვეღარ ვგრძნობ, რომ დედაჩემი ავად არის”, – ამბობს ნანა.
“ჩემი ბიჭი”, – ასე ეფერება ხშირად 7 წლის შვილიშვილს – ნანას შვილ სანდროს, რომელიც ბებია–ბაბუასთან სკოლის მერე მოდის და მათთან უყურებს ტელევიზორს. რომ ჰკითხოთ, ბებიას არ ახსოვს, რომ საწოლის კიდეზე მჯდარი ბიჭუნა მისი შვილიშვილია. უბრალოდ, არ დავიწყებია, რომ ეს ბავშვი ვიღაც ძალიან ახლობელია.
გთხოვთ მოიწონეთ და გააზიარეთ სტატია.. ასევე გაგვიზიარეთ თქვენი აზრი კომენტარებში..
წყარო: tsiragvasalia-ს ბლოგი
