მოზარდები, დაუსაქმებელი მშობლები და უფულობის პრობლემა ოჯახში
შვილები მშობლებს რომ ვერ უგებენ და პირიქით – დედ-მამას ბავშვების ცხოვრების თანამედროვე სტილი რომ არ მოსწონს, ამაზე ბევრჯერ დაგვიწერია, მაგრამ ისეთ მოზარდთან საუბარი, რომელიც მშობელს საყვედურობს, – რატომ გამაჩინე, თუ ჩემთვის ყველაფრის მოცემის და ყიდვის საშუალება არ გექნებოდაო, – პირველად მომიხდა.
“მე ლიკა ვარ, 15 წლის. შინაურები ლიკუნას მეძახიან და შეგიძლიათ, თქვენც ასე მომმართოთ. მინდა, რჩევა გთხოვოთ..
ცნობისათვის, მე მშობლებზე ვარ გაბრაზებული და ვერაფრით ამიხსნია, ქალმა, რომელსაც ზოგჯერ პურის ფულიც არ აქვს, სამი შვილის გაჩენა რატომ გადაწყვიტა?
ვფიქრობ, ისეთი მშობლები, როგორებიც ჩემები არიან, შთამომავლობაზე არც უნდა ფიქრობდნენ… ბევრჯერ გამჩენია თავის მოკვლის და სახლიდან გაქცევის სურვილი…”
– პატარა ვარ, მაგრამ მაინც, უკვე ძალიან დავიღალე ცხოვრებით. ოჯახში დედა, მამა, სამი შვილი, ბებია, ბაბუა და ინვალიდი ბიძა ვცხოვრობთ.
ნეტავ, განახათ, როგორ ქოხში გვიწევს დღეების გატარება. სულ 3 ოთახია – ერთი საძინებელი, ერთი მისაღები და ერთიც – სამზარეულო.
საძინებელში ბავშვებს გვძინავს, მისაღებში – ბებია-ბაბუას და ბიძას, სამზარეულოში კი, “ლეჟანკაზე”, ჩემი მშობლები იძინებენ.
უკვე წარმოიდგინეთ, როგორც ვცხოვრობთ, არა? სახლში მეგობრის მიყვანის სურვილიც კი არ მიჩნდება – სირცხვილია, სად დავსვა სტუმარი? იქ ჩვენი ადგილი არ არის, უცხო ადამიანების კი არა…
– მერე რა მოხდა? ასეთ სივიწროვეში ბევრი ცხოვრობს, მაგრამ თავის მოკვლაზე და სახლიდან გაქცევაზე არ ფიქრობენ…
– ჰოდა, სულელები ყოფილან და იმის ღირსიც, რომ ასეთ ცუდ პირობებში იცხოვრონ. როგორ შეიძლება, ვირთხასავით სოროში ცხოვრობდე და პრეტენზია არ გაგიჩნდეს?..
– მომწერე, რომ დედ-მამას ხშირად საყვედურობ…
– ასეა! მათ ვეუბნები: თუ ბავშვების მოვლის თავი არ გქონდათ, რას გვაჩენდით-მეთქი? საერთოდ, ნორმალურმა და ზრდასრულმა, ჭკუადამჯდარმა ადამიანმა, ვიდრე ოჯახს შექმნის, იმაზე უნდა იფიქროს, თუ როგორ იცხოვრებენ მისი მეორე ნახევარი და შვილები მომავალში.
თუ თავში წამოუვლით და მატერიალური პრობლემების მიუხედავად, სიყვარულისგან დამწვარ-დადაგულები მაინც დაქორწინდებიან, შვილები არ უნდა გააჩინონ;
ყოველ შემთხვევაში, მრავალშვილიანობის პრეტენზია მაინც არ უნდა ჰქონდეთ… ჩემი მეგობრის მშობლები მუშაობენ, 4-ოთახიან ბინაში ცხოვრობენ, მაგრამ ორ შვილზე მეტი არ გააჩინეს. ასე ამბობენ: ბავშვებს ბევრი რამ სჭირდებათ.
სხვა თუ არაფერი, მომავალში განათლების მიღებაში უნდა დავეხმაროთ და კიდევ ერთი პატარა რომ გავაჩინოთ, შესაძლოა რაღაცები ამ ორსაც მოაკლდეს, არათუ მესამეს და მეოთხესო.
ჰოდა, მართლებიც არიან. ჩემი მშობლები კი შედეგებზე წინასწარ არ დაფიქრებულან. მე რომ არ ვაპროტესტებდე ასეთ პირობებში ცხოვრებას, შესაძლოა, მეოთხე შვილის გაჩენაზეც იფიქრონ.
– შენი მშობლები არ მუშაობენ?
– მამა მუშაობს, პოლიციელია. დედას, მართალია, პროფესია აქვს – ექთანია, მაგრამ არასდროს უმუშავია. რატომ? – მის ძვირფას მეუღლეს მიაჩნია, რომ ქალის ადგილი სამზარეულოშია. როცა დედა დაიწუწუნებს:
რა მოხდებოდა, მუშაობა რომ დამეწყო და იქნებ ფული მეც შემომეტანა ოჯახშიო, – პასუხობს: ჰო, ექთნებს იმხელა ხელფასი აქვთ, რომ შეიძლება, შენი მუშაობით გავმდიდრდეთ.
დაიმახსოვრე, ქალის ადგილი “კუხნაშია”. მე კი იმდენ ფულს ყოველთვის ვიშოვი, რომ საჭმელ-სასმელი არ მოგაკლდეთო. მამას არ ესმის, რომ ოჯახში მხოლოდ სასმელ-საჭმელი არ არის საჭირო;
არ ესმის, რომ უკვე დიდი ვარ და სხვა მოთხოვნილებებიც მაქვს. ყოველთვის, როცა მე და ჩემს ძმებს ახალი ტანსაცმელი გვჭირდება, წუწუნს იწყებს: რა, შიშვლები დადიანო? მისთვის მთავარია, მაძღრები ვიყოთ..
ბებია-ბაბუა პენსიას რომ იღებს, ის ფული წამლების შესაძენად სჭირდებათ. ბიძიასაც აძლევს სახელმწიფო რაღაც დახმარებას, მაგრამ ის საცოდავი იმდენს ჭამს, რომ ის თანხა პურის ფულადაც არ ჰყოფნის.
– მშობლებისგან რას მოითხოვ?
– იმას, რომ ტვინი გაანძრიონ და ფულის შოვნის სხვა გზა იპოვონ. სულ მალე სკოლას დავამთავრებ და მერე, სტუდენტობას რომ მოვინდომებ, ალბათ, არც იმის საშუალება ექნებათ, რომ ხელი შემიწყონ და მათ გამო დავრჩები უსწავლელი, გოიმი.
შემდეგ იძულებული გავხდები, ვინმეზე გავთხოვდე, თუნდაც – უსიყვარულოდ, ოღონდ კი ცოტა უკეთეს პირობებში ვიცხოვრო. ასეთ შემთხვევაში, ჩემთვის მთავარი ის იქნება, რომ მშობლებს მოვშორდე. ასეთ ნაბიჯს კი, ყველამ იცის, რაც მოჰყვება…
– რა მოჰყვება?
– მთელი ცხოვრება უბედური ვიქნები… აბა, სად გინახავს, უსიყვარულოდ გათხოვილი ქალი ბედნიერი იყოს? მერე მეყოლება შვილები – “სიყვარულის ნაყოფები”, რომლებსაც დედაჩემის მსგავსად, ვერც მე დავეხმარები, ვერ გავუკვალავ გზას, რადგან საამისოდ არანაირი განათლება არ მექნება.
ჰოდა, რასაკვირველია, შემდეგ ჩემი შვილებიც მისაყვედურებენ, – რას გვაჩენდიო (და მართლებიც იქნებიან) და გაგრძელდება ასე, უსასრულოდ…
– თურმე, წინასწარ რამდენ რამეზე ფიქრობ. თუ არ ვცდები, სკოლას სამ წელიწადში დაამთავრებ. ხომ შეიძლება, ამ პერიოდში შენი ცხოვრება უკეთესობისკენ შეიცვალოს?
– არა მგონია, ასე მოხდეს. 15 წლის ვარ და რაც თავი მახსოვს, ყოველთვის იმ ბუდეში ვცხოვრობდით და 3 წელიწადში მამა იმდენს რას იშოვის, რომ გავფართოვდეთ? არა, სულელური იმედებით ვერ ვიცხოვრებ. სხვებისგან განსხვავებით, უაზრო ოცნებები არ მხიბლავს…
– მაგრამ ხომ შეიძლება, ისე მოხდეს, რომ მამამ სამუშაო ადგილი გამოიცვალოს და იმდენი მოახერხოს, რომ სწავლაში მაინც შეგიწყოს ხელი.
– რა ვიცი… არა მგონია, ასე მოხდეს… უკვე გითხარი, რომ მამა ფიქრობს, ქალი “კუხნაში” უნდა იყოსო და ალბათ, მეც იმას მეტყვის, რომ სწავლა-განათლების მიღებაზე კი არა, გათხოვებაზე ან რაიმე ხელსაქმის შესწავლაზე უნდა ვიფიქრო და ისიც იმიტომ, რომ შვილებს შევუკერო ან მოვუქსოვო ხოლმე რაღაცები… არ მესმის, ასეთ ადამიანებს შვილები რად უნდათ?
რატომ ჰგონია თითქმის ყველა მამას, რომ ბიჭი უნდა აღზარდოს ღირსეულად, მისცეს ყველაფერი – სახლიდან დაწყებული, სწავლა-განათლებით დამთავრებული; ქალიშვილები კი უბრალოდ, უნდა დააპურონ და მერე აღსაზრდელად თუ სარჩენად სხვას გადაულოცონ?
რით ვერ შეიგნო ამ ხალხმა, რომ XXI საუკუნეში ასე აზროვნება სირცხვილია, რომ ქალებიც უნდა დაგვაფასონ? რით ვერ გაიგეს, რომ თუ შვილების რჩენის თავი არ აქვთ, ბავშვები არც უნდა გააჩინონ? რა, ღორები კი არ ვართ, რომ მარტო ჭამაზე ვფიქრობდეთ.
ჩვენც ადამიანები ვართ და ათასნაირი მოთხოვნილება გვაქვს. შეიძლება, მშობელმა შვილის ყველა კაპრიზი ვერ დააკმაყოფილო, მაგრამ ელემენტარული სურვილები ხომ უნდა შეუსრულო?..
– ლიკუნა, ჩვენ რატომ დაგვიმესიჯე?
– იმიტომ, რომ ვიცი, ადამიანებს ეხმარებით. ვიცი, რომ თქვენი მეშვეობით ფსიქოლოგისგან უფასო რჩევის მიღებაც შესაძლებელია. თანაც – ამ თემაზე ასე ხმამაღლა მეგობრებსაც ვერ ველაპარაკები. საკუთარი თავგადასავლისა და მოსაზრებების სხვებისთვის ვირტუალურად გაზიარება კი ადვილი ყოფილა.
ჰოდა, მინდა, რჩევა გთხოვოთ. მაინტერესებს, ჩემი ასაკის ადამიანები ამ ყველაფერზე რას ფიქრობენ? ნუთუ, ასეთი პრობლემა მარტო მე მაქვს? ნუთუ, მშობლებთან ასეთი პრეტენზიები სხვებს არ უჩნდებათ?
დაბოლოს, მინდა, მადლობა გადაგიხადოთ იმისთვის, რომ თინეიჯერებს საშუალებას გვაძლევთ, ჩვენი შეხედულებები, ჩვენი გულისტკივილი და პრობლემები გაგიზიაროთ. ჩვენთვის უფასო ფსიქოლოგები ხართ…
გთხოვთ მოიწონეთ და გააზიარეთ სტატია.. ასევე გაგვიზიარეთ თქვენი აზრი კომენტარებში..
ყურადღება: ფოტო პირობითია
ლიკა ქაჯაია; ჟურნალი “გზა”
