დემენციის 5 ნიშანი, რომლებიც უყურადღებოდ არ უნდა დავტოვოთ:
1. აპათია
აპათია არის გულგრილობის მდგომარეობა. გულგრილობა, ინტერესის დაკარგვა იმის მიმართ, რაც ხდება გარშემო. ადამიანი კარგავს მოტივაციას, უინტერესო ხდება მეგობრებთან, ოჯახის წევრებთან ურთიერთობა და ადრე საყვარელი ჰობიებით დაკავება. მას უკვე აღარ აინტერესებდა ის თემები, რომლებიც აქამდე აღელვებდა. თითქოს საერთოდ არ აქვს გრძნობები და აღარაფერი აწუხებს.
2. ემოციური დისრეგულაცია
ადამიანმა დაიწყო არაადეკვატური რეაგირება ჩვეულებრივ ცხოვრებისეულ სიტუაციებზე. ის ზედმეტად ღელავს და აწუხებს სრულიად რუტინული საკითხები, მისი ემოციური მდგომარეობა არასტაბილურია, შეიძლება გახდეს ძალიან მტირალა, ან მიდრეკილი იყოს ბრაზიანობისკენ – საგნების სროლა, აგრესიის გამოხატვა საკუთარი თავის და სხვა ადამიანების მიმართ, თვითმკვლელობით მუქარა.
3. თვითკონტროლის ნაკლებობა
ადამიანი ცუდად აკონტროლებს თავის ქცევას და იმპულსებს. ხასიათი იცვლება – ადამიანი შეიძლება გახდეს გაღიზიანებული, შეუწყნარებელი, კაპრიზული, გაუწონასწორებელი, აგრესიული, კონფლიქტური, ადვილად აღელდეს. შეიძლება გამოჩნდეს სიჯიუტე – ადამიანს არ სურს განიხილოს სხვა თვალსაზრისი და დაჟინებით, მიუხედავად ყოველგვარი არგუმენტისა, ავითარებს თავის ხაზს.
ზოგჯერ დემენციის ადრეული ნიშანი შეიძლება იყოს სექსუალური გარყვნილება, სექსუალური მოთხოვნილებების წინააღმდეგობის გაწევის შეუძლებლობა.
ზოგიერთ შემთხვევაში, ადამიანებს უვითარდებათ აკვიატებული, განმეორებადი (კომპულსიური) ქცევა, რომელიც საშიშია საკუთარი თავისთვის და სხვებისთვის – ადამიანი მოულოდნელად ეჩვევა ფულის გამო აზარტულ თამაშს, ან იწყებს ქურდობას მაღაზიებიდან, ან იწყებს მოწევას და ბევრს სვამს.
4. სოციალურად მიუღებელი ქცევისადმი მიდრეკილება
ადამიანი კარგავს იდეას სოციალური ნორმების შესახებ, რომელსაც მანამდე მისდევდა და ვეღარ გებულობს, თუ რა შეიძლება გაკეთდეს და ითქვას საზოგადოებაში და რა არ შეიძლება. ის აღარ ფიქრობს იმაზე, თუ როგორ მოქმედებს მისი სიტყვები და ქმედებები სხვა ადამიანებზე, კარგავს თანაგრძნობის უნარს, შეუძლია უხეშად, ღიად ისაუბროს ძალიან პირადულ საკითხებზე ხმამაღლა, ისაუბროს უცნობებთან ისე, თითქოს ისინი დიდი ხანია ნაცნობი ადამიანები იყვნენ და ა.შ.
5. არანორმალური აზრები და განსჯა
ადამიანს შეიძლება ეჭვი შეეპაროს სხვა ადამიანების განზრახვებში, იფიქროს, რომ მათ სურთ ზიანი მიაყენონ მას ან მოიპარონ მისი ნივთები. მან შეიძლება ესმოდეს ხმები, ისაუბროს წარმოსახვით ადამიანებთან და იმოქმედოს ისე, თითქოს ხედავს იმას, რასაც სხვები ვერ ხედავენ.
მართალია, ყველა ამ გამოვლინებას ინდივიდუალურად შეიძლება ჰქონდეს სხვა მიზეზები, გარდა დემენციის დაწყებისა – ეს შეიძლება იყოს გარკვეული მედიკამენტების ან წამლების მიღება, ინფექციები ან სხვა სამედიცინო პრობლემები, მძიმე სტრესი ან ინტერპერსონალური კონფლიქტები, ან ფსიქიკური დაავადების რეციდივი. მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში, უმჯობესია მიმართოთ ექიმს.
